در ایران مساجد زیادی از دیرباز تا الان ساخته شده و در ساخت بعضی از این مساجد معماری بی‌نظیری به کار رفته است که تحسین همگان را به دنبال دارد. مسجد شیخ لطف الله اصفهان، مسجد گوهرشاد، مسجد نصیرالملک شیراز و ... از نمونه های بارز این معماری بی نظیر هستند.
پس از فروپاشی سلسله ساسانیان و ورود اسلام به ایران زمین ساخت مساجد آغاز شد. در سه قرن نخستین حکومت اسلامی در ایران، مساجد به شیوه‌ای بسیار ساده و به پیروی از معماری ساسانی ساخته می‌شد و زادگاه اولین نمونه‌های معماری اسلامی ایران در خراسان بوده است. با ما همراه باشید تا برخی از این مساجد را بصورت مختصر مرور کنیم.
مسجد تاریخی دامغان
معروف‌ترین بنای قرون اولیه اسلام در ایران، مسجد تاریخانه دامغان است. تاری در لفظِ ترکی به معنای خدا است و تاریخانه به معنای خدای خانه یا خانه خدا می‌باشد. مسجد تاریخانه دامغان در اواسط قرن دوم هجری ساخته و در دوره‌های بعد تکمیل شد و در نقشه اولیه آن تغییراتی صورت گرفت.
مسجد جامع اصفهان
مسجد جامع اصفهان یکی از کامل‌ترین مساجد چهار ایوانی در ایران است. این مسجد دارای بیست ساختمان کاملا متمایز است که در دوره‌های مختلف تاریخی ساخته شده است و بیش از 13 قرن معماری ایران را نشان می‌دهد. در هر یک از دوره‌های تاریخی پس از اسلام بخشی از این مسجد ساخته یا تعمیر شده است، از همین رو مسجد جامع اصفهان را موزه معماری ایران به شمار می‌آورند.
مسجد جامع ورامین
مسجد جامع ورامین یکی از بنا‌های تاریخی ورامین است. ساخت مسجد در دوره سلطان محمد خدابنده آغاز و در دوره پسرش به پایان رسید. این مسجد با گنبد و ایوان‌های چهارگانه کشیده و رفیع، طاق‌نماهای باریک و بلند، کاشی‌کاری معرق و گچ‌بری‌های زیبا، از آثار برجسته قرن هشتم هجری ایران به شمار می‌رود.
مسجد گوهرشاد خراسان
مسجد گوهرشاد که در کنار مرقد حضرت رضا (ع) در مشهد واقع است، به همت همسر هنر پرور شاهرخ تیموری بنا شد و به دلیل موقوفات بسیار و مجاورت با آرامگاه حضرت رضا از مهم‌ترین و شلوغ‌ترین مسجدهای ایران به شمار می‌رود.
مسجد گوهرشاد در سال 821 هجری و به شیوه چهار ایوانی ساخته شد. بخش‌های مختلف بنا از ایوان و گنبد و مناره، از آجرهای لعابدار و کاشی‌های معرق نفیسی پوشیده شده است. معمار این مسجد پرآوازه مانند بسیاری دیگر از بنا‌های دوره تیموری، استاد « قوام الدین شیرازی» است.
